Çarpıcı Zelzele İnceleme Raporu ! Türk Toraks Derneği idare heyeti, Kahramanmaraş merkezli sarsıntılar sonucunda büyük yıkım ve can kayıplarının yaşandığı bölgelerde yaptığı inceleme ve görüşmeler sonucunda rapor hazırladı.

Deprem İnceleme Raporu’nda, tabiplerin sarsıntının üzerinden bir ayı aşkın bir müddet geçmesine karşın hala barınma problemiyle karşı karşıya kaldığına ve doktorların yaşadıkları afet nedeniyle ömür, çalışma şartlarının değerli ölçüde bozulduğu ve his durumlarının olumsuz istikamette etkilendiğine dikkat çekildi. Raporda,  “1 ay geçti sıhhat çalışanları yaşadıkları travma ve gerilim bozukluğu nedeniyle hâlâ meskenlerinde kalmaktan çekiniyor. Duvarlardaki izler, sıhhat çalışanlarını ve hastaları kaygılandırıyor” cümlelerine yer verildi. 

Hekimlerin Çalışma, Barınma Ve Ömür Şartları İncelendi

Türk Toraks Derneği Genel Lider Prof. Dr. Oya İtil, 2’inci Lider Yardımcısı Prof. Dr. Nurdan Köktürk ve Genel Sekreter Doç. Dr. Aslı Görek Dilektaşlı’ın bulunduğu heyet, 8-10 Mart tarihleri ortasında sarsıntı bölgesinde çalışan göğüs hastalıkları uzmanlarının çalışma ve hayat şartlarının kıymetlendirilmesi emeliyle Hatay, Kahramanmaraş, Adana, Osmaniye ve Mersin vilayet ve ilçelerinde ziyaretlerde bulundu. Burada misyon yapan göğüs hastalıkları uzmanları ve hastane yöneticileri ile görüştü, doktorların çalışma, barınma ve hayat şartlarını kıymetlendirdi. 

Olağanüstü Doktor Şuuru ve Dayanışması 

Ziyaretlere ait açıklama yapan Türk Toraks Derneği Lideri Prof. Dr. Oya İtil, “Genel olarak meslektaşlarımızın yaşadıkları afet nedeniyle ömür ve çalışma şartlarının kıymetli ölçüde bozulduğu, duygu-durumlarının olumsuz tarafta etkilendiği, sürecin büyük ölçüde inanılmaz hekimlik şuuru ve büyük bir tabip dayanışması ile sürdürüldüğü izlendi” dedi. Prof. İtil, doktorların ve sıhhat çalışanlarının şartlarının yetersizliğine dikkat çekti. Sıhhat çalışanları ve doktorların şu anda en kıymetli sorununun barınma sorunu olduğunu belirten Prof. İtil “Depremin üzerinden bir ay geçmiş olmasına karşın sıhhat çalışanları yaşadıkları travma ve gerilim bozukluğu nedeniyle hâlâ konutlarında kalmaktan çekinmektedir. Birtakım meslektaşlarımız inançlı ise hastane binalarında, kimileri araçlarında, kimileri hala bölgede epey az sayıda bulunan konteyner kabinlerinde yahut çadırlarda konaklamaktadır. Bir kısmı ise izafî olarak daha inançlı bölgelere günübirlik geliş gidiş sağlamaktadır” dedi. Doktorların hala misyon yaptıkları hastane binalarına zahmetle girdiğini, ağır hasarlı olmayan binalarda da duvarlardaki hasar izlerinin, sıhhat çalışanlarında ve hastalarda derde yol açtığına dikkat çeken Prof. İtil, şöyle devam etti: “Bölgede devam eden fevkalâde şartlara ve meslektaşlarımızın yaşadığı zahmetlere karşın (yakınlarında kayıplar, aile bütünlüklerinin bozulması, barınma problemleri, sağlıklı besin ve pak suya erişimde zahmetler, yetersiz paklık ve banyo şartları gibi) elektif poliklinik hizmetlerinin kesintisiz olarak, nicel özellikler gözetilerek son hız sürdürülmesi, hatta yedek hasta randevularının süratle devam ettirilmesi beklenmektedir. Bu nedenle kendileri de birer depremzede olan tabipler çalışma şartlarını daha insancıl ve anlayışlı bir sistemde sürdürmeye hemen gereksinim duymaktadırlar.”

Depremzedelerde Akciğer Travmaları Ağırlıkta

Türk Toraks Derneği 2.’İnci Lider Yardımcısı Prof. Dr. Nurdan Köktürk ise depremzedelerde görülen en önemli sıhhat sıkıntılarını anlattı. Prof. Köktürk, akciğer travmaları başta olmak üzere pnömotoraks (akciğerde yırtılma meydana gelmesi sonucunda göğüs boşluğunda hava birikmesi), astım ve KOAH alevlenmeleri, pnömoni (zatürre), COVID- 19, KOAH ve astım tedavisinde kullanılan ilaçların temin edilememesi nedeniyle hastalıkların alevlenmesi üzere sıkıntıların yaşanabileceğini anlattı. Prof. Köktürk, depremzedelerin otomobilde konaklama ve uzun müddet hareketsiz kalma nedeniyle gelişen pulmoner tromboemboli (akciğer embolisi), travma ve amputasyon sonrası gelişen pulmoner tromboemboli, soğuk havaya maruziyet sonrasında gelişen alt teneffüs yolu enfeksiyonları, oksijen ve başka yardımcı teneffüs aygıtlarını kullanan hastaların aygıtlarına erişiminde bölgelere nazaran değişen zahmetler de yaşandığını da söyledi. Prof. Köktürk “Yine çadırda kalan hastalarda ısınma nedeniyle soba kullanılmasına ikincil karbonmonoksit zehirlenmeleri ve KOAH alevlenmeleri görüldüğü kaydedilmiştir” dedi. 

 Deprem Bölgelerinde Gönüllülük Temelli Görevlendirmeler Olmalı 

Genel Sekreter Doç. Dr. Aslı Görek Dilektaşlı ise sarsıntı bölgesine gönüllülük temel alınarak yeni tabip görevlendirilmeleri gerektiğini vurgulayarak “Gelecek doktorlar için acilen korunaklı ve sağlıklı konaklama ve barınma şartlarının sağlanması ve bu düzenlemelerin zati ağır bir işleyiş ile gayret eden başhekimlikler tarafından değil daha bütüncül bir yaklaşımla ele alınması gerekmektedir. Türk Toraks Derneği olarak inanılmaz şartlarda sıhhat hizmetinin sürdürülmesi için büyük özveriyle çalışan tüm meslektaşlarımıza ve sıhhat çalışanlarına yürekten teşekkürlerimizi iletiyor, sarsıntılarda ömrünü kaybeden meslektaşlarımızı minnetle anıyor, hayatını yitiren insanlarımızın yakınlarına baş sıhhati ve yaralılara acil şifalar diliyoruz” dedi. 

Türk Toraks Derneği’nden Problemlere Ait Tahlil Önerileri

• Sağlık çalışanları ve doktorların esas sorunu barınma problemidir. 
• Depremin üzerinden bir ay geçmiş olmasına karşın devam eden artçı sarsıntılar ve sarsıntıların yarattığı tasa nedeniyle tabipler meskenlerinde kalamamaktadır. Bu nedenle, zelzelenin birinci anından beri hastanelerde fevkalâde şartlarda çalışan sıhhat çalışanlarına inançlı barınma şartlarının oluşturulması gerekmektedir. 
• Oluşturulan konteyner kentlerde ve konut alanlarında sıhhat çalışanları için kontenjan oluşturulması, her hastane için afet durumlarında kullanılmak üzere sahra lojmanlarının yapılması düşünülebilir. 
• Hekimlere inançlı hastaneler ve inançlı çalışma şartları sağlanmalıdır. 
• Depremler sırasında pek çok meslektaşımız ve sıhhat işçisi misyonları başında inançsız binalar nedeniyle hayatlarını kaybetmiştir. Sıhhat çalışanları inançsız ortamlarda çalışmaya devam etmektedir. 
• Tüm sıhhat kurum ve kuruluşlarının bu istikametiyle hızla güçlendirilmesi, inançsız binaların boşaltılarak inançlı hastanelere geçişin sağlanması gereklidir. Bu kurumlar ve çalışanları uzun yılların verdiği bilgi ve deneyim ile donanmış kurum ve takımlardır. Bu esnada eğitim, öğretim ve hizmet takımları ile öğrencilerin tüm hakları gözetilmeli, oluşabilecek her türlü mağduriyetin önüne geçilmelidir. 
• Öğrenciler için büsbütün konuk öğrenci kontenjanları yaratılmalıdır. 
• Ülkemizdeki tüm eğitim ve araştırma hastaneleri ve üniversite hastaneleri, afet ve gibisi durumlarda bir başkasını birinci etapta desteklemek için bir diğer kurumla eşleştirilmelidir.  
• Bölgede devam eden inanılmaz şartlara karşın elektif poliklinik hizmetlerinin son hız sürdürülmesi istenmektedir. Kendileri de birer depremzede olan tabiplerin çalışma şartlarının güzelleştirilmesine, ruhsal ve fizikî düzgünleşme için dinlendirilmelerine muhtaçlık vardır. 
• Yakınlarını kaybeden, fizikî ve ruhsal açıdan yıpranmış yakınlarının bakımından sorumlu olan, konutlarında kalamayan, sıhhatsiz şartlarda barınma ve ömür ihtiyaçlarını karşılamaya çalışan, tüm bu nedenlerle ziyadesiyle travmatize olmuş meslektaşlarımızın ve sıhhat çalışanlarının ağır iş tempolarına orta verme gereksinimi olduğu çok açıktır. 
• Kendileri de birer depremzede olan doktorların çalışma şartlarının güzelleştirilmesine gereksinim vardır. Bölgeye öncelikle gönüllülük temel alınarak tabip ve sıhhat çalışanlarının görevlendirilmesinin çok yararlı olabileceğini düşünüyoruz.
•  Araştırma vazifelileri ve asistanlar rotasyon metodu ile dinlendirilmelidir. Sarsıntı bölgesinde çalışan doktorların özlük haklarında güzelleştirme (kademe ilerleme, fiyat artışı vb.) sağlanmalıdır. 
• Boşaltılan hastaneler, açılan sahra hastaneleri için rotasyon ile doktor ve sıhhat işçisi görevlendirilmelidir. 
• Deprem bölgesinde asbest ölçümü ve hava kalitesi ölçümleri yapılmalıdır. 
• Konteynır ve çadır kentlerde yerinde sıhhat hizmeti ile tarama yapılmalıdır. 
• Bu bölgede paklık ve hijyen için kontrol yapılmalıdır. Gezici sıhhat hizmetleri verilmelidir. (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)